ایران صنعتی شده حداقل ??? سال با کشورهای اروپایی فاصله دارد زیرا جامعه بدون رعایت کیفیت در تولید، شکل صنعتی به خود گرفته است.

متاسفانه، ایران وارد بحث صنعتی‌سازی بدون توجه به رعایت کیفیت تولیدات شده و همین امر باعث شده تا همواره با جوامع صنعتی اروپایی، فاصله معناداری در زمینه صنعتی شدن داشته باشیم. پس از صنعتی شدن جوامع، به‌طور طبیعی تمام محصولات و کالاها شکل یکسانی به خود گرفته اما آنچه آنها را از یکدیگر متمایز کرده، کیفیت محصولاتی است که روانه بازار می‌شود.

به‌طور حتم، تولیدکنندگان جزو نخستین گروه‌هایی هستند که باید به مقوله افزایش کیفیت محصولات توجه ویژه‌ای داشته باشند زیرا رعایت این معیار می‌تواند به تولیدکنندگانی که بیشتر صادرکننده محصولات خود هستند، کمک شایانی برای ماندگاری در بازارهای هدف کند. در این میان دستگاه‌های دولتی نیز متولی بخشی از نظارت‌هایی است که باید بر کیفیت کالاهای تولیدی انجام شود. به همین دلیل در تمام کشورهای دنیا شاخص‌هایی برای تعیین استاندارد کالاها تهیه شده است.

همه به خوبی می‌دانیم استانداردهای تعیین‌شده، حداقل‌هایی است که به‌عنوان شاخص کیفیت باید از سوی تولیدکنندگان رعایت شود و رعایت تمام و کمال این شاخص‌ها به منزله دستیابی به کیفیتی مناسب در عرصه تولید تلقی نخواهد شد. امروزه تولیدکنندگان برای دستیابی به کیفیت مناسب در تولید کالاها باید از مرز استانداردهای تعیین شده از سوی سازمان ملی استاندارد عبور کنند تا بتوانند کالایی برای حضور در بازارهای صادراتی در اختیار داشته باشند. این شرایط در حالی است که در سال‌های اخیر شاهد از دست دادن بسیاری از بازارهای هدف صادراتی از سوی تولیدکنندگان بوده‌ایم که این امر باعث شده بسیاری از رقیبان به سهولت در این بازارها جایگزین ایران شوند. این شرایط در حالی است که به‌طور قطع شناخت از استانداردهای بازار هدف عمده‌ترین عاملی است که منجر به از دست رفتن بازارهای صادراتی ایران می‌شود. درحال‌حاضر تولیدکنندگان گمان می‌کنند دریافت نشان استاندارد از سازمان ملی استاندارد به منزله مجوز برای ورود به بازارهای جهانی است اما در عین حال به این موضوع توجه ندارند که رعایت معیارهای استاندارد به منزله دستیابی به حداقل کیفیت است.

هنور تولیدکنندگان به این باور نرسیده‌اند که معیارهای استاندارد همانند تعیین نمره ?? برای قبولی دانش‌آموز در مدرسه است و دانش‌آموزی که با این نمره قبول شده، اجازه ورود به مدرسه تیزهوشان را ندارد.

بنابراین اگر تولیدکنندگان به دنبال حضور در بازارهای صادراتی دنیا هستند، باید ابتدا بازارهای هدف و معیارهای استاندارد را به خوبی بشناسند. در سال‌های اخیر بسیاری از بازارهای هدف به دلیل نداشتن آگاهی از شرایط استاندارد، از دست رفته است که لازم است به این موضوع توجهی ویژه شود.

بحث استانداردسازی کالاها از ?? سال پیش در ایران مطرح شده اما متاسفانه در این ? دهه، همواره در مباحث استانداردسازی درجا زده‌ایم و همچنان جدی‌ترین مسئله‌ای که در زمینه استاندارد دنبال می‌کنیم، تنها کیفیت بسته‌بندی و وزن کالا است و هنوز به این حقیقت دست نیافته‌ایم که اگر خواستار تعامل با بازارهای جهانی هستیم، باید معیارهای استاندارد کشورهای هدف را به خوبی بشناسیم. به‌طور قطع اگر بازارهای هدف را به دلیل رقابت‌پذیر نبودن به سهولت از دست نمی‌دادیم، با توجه به قیمت مناسب می‌توانستیم بیشترین ارزش‌افزوده و درآمد را برای کشور ایجاد کرده و اقتصاد را از نفت‌محور بودن رها کنیم.

بهروز فروتن - عضو هیات‌ مدیره انجمن دارندگان نشان استاندارد